«…Διάφοροι μεγαλόσχημοι παρέκαμπταν κατά καιρούς τα διατάγματα προστασίας του Υμηττού για να κατασκευάσουν 7.000 πολυτελείς κατοικίες, ανάμεσά τους η βίλα-αναψυκτήριο του πρώην υπουργού Β. Μαγγίνα. Δήμοι, οικοδομικοί συνεταιρισμοί, Εκκλησία και ιδιώτες έχουν ιδιοποιηθεί χιλιάδες στρέμματα, τα οποία προσπαθούν να εντάξουν στο σχέδιο πόλεως…» (1)
Τα «μυστικά» του Υμηττού
«…Μέσα σε αυτή την τριετία πρέπει να εκπονηθεί, να τεθεί σε δημόσια διαβούλευση και να κυρωθεί η Στρατηγική Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων, που αποτέλεσε την αιτία για την κατάρρευση του διατάγματος…. Δεν αποκλείεται όμως να «ξημερώσει» ένα διαφορετικό διάταγμα, αφού στο βουνό καραδοκούν μεγάλα συμφέροντα στον τομέα του real estate, μεγαλοκαταπατητές δημόσιας γης, συνεταιρισμοί και οικισμοί αυθαιρέτων, δημοτικές αρχές και η Εκκλησία, ενώ στην ανατολική πλευρά του είχαν καταγραφεί παλιότερα μαζικές αγορές γεωργικής γης από εταιρείες off shore….
Τα... μυστικά του Υμηττού ήταν γνωστά από τα τέλη της δεκαετίας του 1970. Το πρώτο διάταγμα προστασίας, που εκδόθηκε το 1978, απαγόρευε τις κατοικίες, επέτρεπε όμως τα αναψυκτήρια και τα πολιτιστικά κέντρα. Ενα εσωκομματικό κοντράρισμα στη Ν.Δ., που εκδηλώθηκε τον Νοέμβριο του 2007, έφερε στην επιφάνεια το αναψυκτήριο-βίλα του τότε υπουργού Εργασίας Β. Μαγγίνα, που είχε αποκαλύψει η «Κυριακάτικη Ελευθεροτυπία».
Στη συνέχεια οι υπηρεσίες της νομαρχίας Ανατολικής Αττικής κατέγραψαν περίπου 7.000 πολυτελείς κατοικίες που είχαν κατασκευαστεί χάρη στα συγκεκριμένα «παραθυράκια». Είναι παράνομα κτίσματα που δεν επιτρέπεται να νομιμοποιηθούν, αλλά με τον νόμο 4178/2013 εξασφάλισαν δεκαετή αμνηστία!
Στον Υμηττό, που γειτονεύει με 12 δήμους και έχει επανειλημμένα αποψιλωθεί από πυρκαγιές, έχουν εντοπιστεί 40.822 στρέμματα δημόσιας γης, στην πλειονότητά της δασική. Δεν είναι τυχαίο ότι οι δασικοί χάρτες έχουν εκπονηθεί από το 1981 και δεν έχουν ακόμη αναρτηθεί!
Μόνον στο Κορωπί η δημοτική αρχή κατέχει 12.250 στρέμματα που είχαν εκχωρηθεί μόνον για καλλιέργειες και πιέζει για την ένταξή τους στο σχέδιο, ενώ άλλα 5.600 στρέμματα έχει καταλάβει ο Οργανισμός Διαχείρισης Εκκλησιαστικής Περιουσίας (ΟΔΕΠ).
Ο πολυπράγμων ΟΔΕΠ έχει οικειοποιηθεί άλλα 5.500 στρέμματα στην πλευρά της Γλυφάδας, όπου οι κληρονόμοι του κτήματος Καραπάνου και ο Ερυθρός Σταυρός διεκδικούν 13.530 στρέμματα. Στην ευρύτερη περιοχή Ηλιούπολης -Αργυρούπολης εγείρουν δικαιώματα οι κληρονόμοι Νάστου.
Δραστηριοποιούνται επίσης τέσσερις οικοδομικοί συνεταιρισμοί (αξιωματικών, πολιτικών υπαλλήλων του υπουργείου Εθνικής Αμυνας, καφεπωλών και θυρωρών), που επιχειρούν επί δεκαετίες να πετύχουν την οικοπεδοποίηση εκτάσεων ακόμη και στη ζώνη απόλυτης προστασίας! Κατά καιρούς έχουν γίνει γνωστά σχέδια «αξιοποίησης» των στρατοπέδων (Σακέττα, Τερψιθέας κ.λπ.)…». (1)
Μετά την Ακύρωση από το Σ.τ.Ε του Π.Δ προστασίας του Υμηττού
«…Μετά τη μερική ακύρωση από το ΣτΕ του Π.Δ προστασίας του Υμηττού του 2011, το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας επέβάλλε, για ένα χρόνο αναστολή έκδοσης εγκρίσεων αδειών δόμησης και εκτέλεσης οικοδομικών εργασιών στη βορειοανατολική και νότια πλευρά του ορεινού όγκου του Υμηττού, λόγω "μη τήρησης της διαδικασίας προηγούμενης Στρατηγικής Περιβαλλοντικής Εκτίμησης (ΣΜΠΕ)". Η αναστολή, η οποία ισχύει από την Τρίτη 3 Οκτωβρίου 2017 (ΦΕΚ ΑΑΠ/229), αφορά τα τμήματα του βουνού που εμπίπτουν στα διοικητικά όρια επτά δήμων βάσει των ισάριθμων αποφάσεων του ΣτΕ (2355-2361/2017). Πρόκειται για τους Δήμους Κρωπίας, Βάρης - Βούλας - Βουλιαγµένης, Παπάγου - Χολαργού, Ηλιουπόλεως, Ελληνικού - Αργυρούπολης, Παιανίας και Γλυφάδας.
…Με τις αποφάσεις του ΣτΕ αυτή τη στιγμή ο ορεινός όγκος του Υμηττού διαθέτει δύο... καθεστώτα προστασίας. Για το δυτικό κομμάτι του ορεινού όγκου ισχύει το αυστηρό πλαίσιο προστασίας του 2011, ενώ για το υπόλοιπο το Π.Δ. του 1978, γι’ αυτό και το ΥΠΕΝ εξέδωσε την απόφαση αναστολής κάθε οικοδομικής δραστηριότητας. Η απόφαση του υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας Γ. Σταθάκη και του αναπληρωτή Σ. Φάμελλου συνοδεύεται και από πίνακα συντεταγμένων της περιοχής στην οποία απαγορεύονται οικοδομικές δραστηριότητες. Βάσει αυτής, επιτρέπεται μόνο η εκτέλεση εργασιών εφόσον βρίσκονται σε ισχύ νόμιμες οικοδομικές άδειες…». (2)
Επισημαίνεται ότι, μόνο στον δασικό χώρο της Ηλιούπολης, υφίστανται και λειτουργούν από πολλά χρόνια εκτεταμένες αυθαίρετες εγκαταστάσεις, όπως Κέντρο Υψηλής Τάσης της ΔΕΗ, σταθμός μεταφόρτωσης απορριμμάτων, χώρος στάθμευσης απορριματοφόρων οχημάτων του Δήμου, αυθαίρετες κατοικίες (τέρμα οδών Σοφ. Βενιζέλου και Νεύτωνος), συνδετήριοι αγωγοί αποχέτευσης αυθαίρετων κατοικιών, αγωγός ομβρίων υδάτων (επέκταση Λ.Πατριάρχου Γρηγορίου), ενώ πρόσφατα, παρά την απαγόρευση οικοδομικών εργασιών, συνεχίστηκε η αυθαίρετη δόμηση στον Υμηττό («Περιβαλλοντικό Κέντρο» στον Προφήτη Ηλία.)
Παρά την απαγόρευση οικοδομικών εργασιών, συνεχίστηκε η αυθαίρετη δόμηση (Προφήτης Ηλίας Ηλιούπολης)
Πυρκαγιές
Τις τελευταίες δεκαετίες, έχουν ξεσπάσει επανειλημένες καταστροφικές πυρκαγιές στον Υμηττό, από την Γλυφάδα μέχρι τον Χολαργό, δυτικά, και από το Κορωπί μέχρι τα Γλυκά Νερά, ανατολικά.
Στις 12 Αυγούστου, στις 3.20 τη νύχτα, εκδηλώθηκε πυρκαγιά στην περιοχή «Προσήλιο», στην Παιανία, η οποία επεκτάθηκε ακαριαία σε μεγάλο τμήμα της ανατολικής πλευράς του Υμηττού, μέχρι την κορυφή του βουνού όπου βρίσκονται οι κεραίες των ραδιοφωνικών και τηλεοπτικών σταθμών.
Όπως επισημαίνεται, σε συνεχόμενη περιοχή είχαν ξεσπάσει και το 2008 επανειλημένες πυρκαγιές:
«…Στον χάρτη βλέπει κανείς πως όλα τα οικοδομικά τετράγωνα στην Παιανία και στα Γλυκά Νερά λίγο πιο δίπλα, στην πλευρά τους προς το βουνό του Υμηττού είναι ανοικτά και χάσκουν σαν στόματα έτοιμα να καταπιούν το βουνό.
Η περιοχή έχει δώσει δεκάδες καταστροφικές φωτιές στο παρελθόν,με σημαντικότερη εκείνη του 2008 που κατέστρεψε παρθένο αυτοφυές δάσος μέχρι το διάσελο ανάμεσα στα δύο Κορακοβούνια του ΟΤΕ και άρχισε να κατεβαίνει στην μεριά του Παπάγου όταν την πρόλαβαν και την ανέκοψαν τα εναέρια μέσα, το πυροσβεστικό όχημα που ανήκει στην εθελοντική ομάδα πυροσβεστών και 4 εθελοντικά πεζοπόρα. Aυτό που κάηκε χτες ήταν η επόμενη δασωμένη κλεισούρα προς νότο από εκείνη που είχε καεί το 2008.
Λίγο καίρο μετά συνελήφθη και εξαρθρώθηκε κύκλωμα εμπρησμών και νομιμοποιήσεων, με έναν υπάλληλο του δήμου Γλυκών Νερών να ομολογεί καμιά 25ρια εμπρησμούς ενώ στα πλαίσια της έρευνας κυνηγήθηκε απο την θέση του ο δ/ντης του τοπικού αστυνομικού τμήματος, με αποτέλεσμα να ψιλοκάτσει ο κουρνιαχτός εκεί, μέχρι χτες τουλάχιστον…
Αν πάρεις τον δεξι ανηφορικο χωματοδρομο …θα δεις και διπλα σου τα κτισματα των ανοικτων οικοδομικών τετραγωνων και τα ορια (και την συναφεια τους βεβαια) αναμεσα στην χτεσινη φωτια και σε εκεινη του 2008 και περαν πασης αμφιβολιας θα αντιληφθει κανείς τι γινεται εκει εδω και χρονια….». (3)
Μετά την πρόσφατη πυργαγιά της 12.8.2019 στον ανατολικό Υμηττό.
Προσήλιο: Εστία εκκίνησης της πυργαγιάς της 12.8.2019 στον ανατολικό Υμηττό.
Κυκλώματα εμπρησμών
«…Υψηλόβαθμα στελέχη κρατικών υπηρεσιών – ανάμεσα σε αυτούς προϊστάμενοι δασικών υπηρεσιών -, σημαντικά στελέχη της Τοπικής Αυτοδιοίκησης αλλά και ιδιώτες φέρεται να εμπλέκονται σε δύο μεγάλα κυκλώματα εμπρησμών, με σκοπό τον αποχαρακτηρισμό δασικών εκτάσεων ή και για να ικανοποιηθούν άλλα συμφέροντα!
Η Υπηρεσία Εσωτερικών Υποθέσεων της ΕΛ.ΑΣ., η Διεύθυνση Αντιμετώπισης Εγκλημάτων Εμπρησμού της Πυροσβεστικής αλλά και οι δικαστικές αρχές έχουν συγκεντρώσει κρίσιμα στοιχεία από υποκλοπές, καταθέσεις μαρτύρων και από ευρήματα σε περιοχές που έχουν καταστραφεί από τις πυρκαγιές για τη δράση επίορκων κρατικών υπαλλήλων που χρηματίζονται με μεγάλα ποσά για να αποψιλώνουν δασικές εκτάσεις!
Ακόμη στα κυκλώματα φέρεται να συμμετείχαν και εκπρόσωποι της Τοπικής Αυτοδιοίκησης που είχαν μάλιστα επισκεφθεί προ μερικών μηνών τα γραφεία της Πυροσβεστικής Υπηρεσίας στο Χαλάνδρι για να αναλύσουν μαζί με αξιωματικούς τους κινδύνους που διατρέχουν οι δασικές περιοχές της Αττικής! Αποδεικνύεται έτσι ότι πίσω από πυρκαγιές που κατακαίνε τα ελληνικά δάση κρύβονται πολλές φορές υποθέσεις διαφθοράς και συναλλαγές πολλών εκατομμυρίων ευρώ…». (4)
Αναδάσωση
«…Σήμερα υπάρχει η δυνατότητα ακριβέστατης αποτύπωσης των καμένων εκτάσεων και ανακήρυξής τους ως αναδασωτέων. Ετσι μπαίνει φραγμός στην καταπάτηση και συρρίκνωση του δάσους, τονίζει ο Νίκος Μπόκαρης, πρόεδρος της Πανελλήνιας Ενωσης Δασολόγων Δημοσίων Υπαλλήλων και μέλος του Δ.Σ. του ΓΕΩΤΕΕ... Είναι ανάγκη, με κατάλληλες μελέτες, να προχωρήσουμε σε αναδασωτικά προγράμματα. Το δάσος είναι η καλύτερη απάντηση στην κλιματική αλλαγή, ενώ αποτελεί και δημόσιο πλούτο, με οικονομικές δυνατότητες, τονίζει ο κ. Μπόκαρης. Από 50.000-60.000 στρέμματα που αναδασώνονταν το 1993-95 έχουμε πέσει τώρα στα 3.000-5.000 στρέμματα το έτος. Υπάρχουν διπλοκαμένες εκτάσεις που δεν αναδασώθηκαν, με αποτέλεσμα να διολισθαίνουμε σε υποδεέστερη βλάστηση, από δάσος σε μια χορτολιβαδική έκταση, αναφέρει...».( 5 )
Ο Υμηττός στο έλεος μεγάλων και μικρών ιδιωτικών συμφερόντων
«…Μέχρι σήμερα, δεν έχουν ολοκληρωθεί και δεν έχουν αναρτηθεί οι δασικοί χάρτες για τον Υμηττό, παρ’ όλο ότι έχουν παραδοθεί από τον μελετητή στις αρμόδιες υπηρεσίες από το 2012 και ενώ προωθείται η ουσιαστική νομιμοποίηση των λεγόμενων «οικιστικών πυκνώσεων», που αποτελούν παράνομους οικισμούς αυθαιρέτων κατοικιών εντός δασικών περιοχών. Επισημαίνεται ότι, το Προεδρικό Διάταγμα του 2011 για την προστασία του Υμηττού προέβλεπε την καταγραφή όλων των υφιστάμενων αυθαιρέτων κτισμάτων, όμως το 2013, με «φωτογραφική» ρύθμιση στο Ν.4178 εξαιρέθηκαν από την κατεδάφιση για 10 χρόνια τα αυθαίρετα στον Υμηττό, ακόμη και οι βίλλες- αναψυκτήρια τύπου Μαγγίνα. Σήμερα, ισχύει ακόμη αυτή η «ρύθμιση».
Ένας ακόμη σοβαρός κίνδυνος που απειλεί τον Υμηττό προέχεται από το γεγονός της ολοκλήρωσης της διαδικασίας σύνταξης των Κτηματολογικών Πινάκων των όμορων Δήμων, στους οποίους περιλαμβάνονται και δημόσιες δασικές εκτάσεις στις παρυφές του Υμηττού, ενώ δεν υπάρχουν ακόμη εγκεκριμένοι δασικοί χάρτες. Σύμφωνα με την πρόσφατη απόφαση 1203/2017 του Συμβουλίου της Επικρατείας, επειδή η διαδικασία του Κτηματολόγιου έχει προηγηθεί σε διάφορες περιοχές της χώρας χωρίς την κατάρτιση δασικών χαρτών, «...αφήνεται χωρίς πλήρη προστασία ο δασικός πλούτος της χώρας, ο οποίος αποτελεί πολύτιμο περιβαλλοντικό αγαθό και ιδίως, αποκόπτονται από τη δημόσια κτήση δασικού χαρακτήρα εκτάσεις και, μάλιστα, ευρισκόμενες πλησίον αστικών περιοχών, αφού τα εγγραφέντα φερόμενα ως δικαιώματα οποιουδήποτε τρίτου επ’ αυτών βαίνουν προς οριστικοποίηση, η δε αμφισβήτησή τους από το Δημόσιο, ακόμη κι αν ευδοκιμήσει, θα έχει μόνον ενοχικές συνέπειες».
Από όσα αναφέρονται παραπάνω προκύπτουν σοβαροί λόγοι ανησυχίας για το τι μέλλει γενέσθαι στον Υμηττό το επόμενο διάστημα. Οι θετικές διατάξεις του Π.Δ. του 2011 που επέκτειναν την Ζώνη Α’ απόλυτης προστασίας του βουνού καταργώντας κάθε δόμηση και περιόριζαν τις χρήσεις γης στην Β’ Ζώνη, είναι προφανές ότι δεν άρεσαν σε κάποιους ιδιοκτήτες ή φερόμενους ως ιδιοκτήτες, διακατέχοντες ή διεκδικητές εκτάσεων δασικών ή γεωργικών που οι φερόμενες ως ιδιοκτησίες τους είχαν ενταχθεί στις Ζώνες προστασίας του βουνού, χάνοντας έτσι κάθε εμπορική και ανταλλακτική αξία…» (6)
Συνοψίζοντας, «…μέχρι πρότινος, ο Υμηττός και η γύρω περιοχή αντιμετωπίζονταν ως ένα «φυσικό εμπόδιο» μεταξύ του πυκνοδομημένου λεκανοπεδίου της Αθήνας και του ραγδαία αναπτυσσόμενου κάμπου των Μεσογείων…
Σήμερα, επιχειρηματικοί όμιλοι και οι κυβερνητικοί εκφραστές τους, αφού βάλανε χέρι στην παραλία του Σαρωνικού, αφού βάλανε χέρι στον κάμπο των Σπάτων, ήρθε η ώρα να βάλουν χέρι και στον Υμηττό…». (7)
Σημειώσεις
(1) Χαρά Τζαναβάρα, Εφημερίδα των Συντακτών, 25.9.2017
(2) Λούλη Σταυρογιάνη, Αυγή 6.10.2017
(3) Βαγγέλης Στογιάννης, Εθελοντής Δασοπροστασίας, 13.8.2019
(4) Βασίλης Λαμπρόπουλος, ΤΟ ΒΗΜΑ, 27.8.2019
(5) Γιάννης Ελαφρός, Καθημερινή, 27.8.2019
(6) Διαδημοτική Επιτροπή για την προστασία του Υμητού, Ανακοίνωση 25.9.2017
(7) Πάνος Τότσικας, «Ο Υμηττός θύμα του μοντέλου ανάπτυξης», περιοδικό Ουτοπία, τ.86, 2009
Πάνος Τότσικας
